Με την ταχύτατα αυξανόμενη πληθυσμιακή γήρανση να αποτελεί
το μεγαλύτερο «πονοκέφαλο» παγκοσμίως, πολλά πράγματα πρέπει να
αλλάξουν στην υγειονομική περίθαλψη. Ο σοφός λαός πάντα έλεγε
πράγματα που ίσχυαν όπως για παράδειγμα όλοι ξέρουμε ότι ο γέρος πάει
από δύο πράγματα (σ.σ. ο πρώτος είναι το πέσιμο).
Παγκοσμίως τα κατάγματα ισχίου υπολογίζονται γύρω στα 2 εκατ.
ετησίως σε 146 εκατ. ηλικιωμένων άνω των 80 ετών με τον
συγκεκριμένο πληθυσμό να υπολογίζεται ότι θα υπερ-τριπλασιαστεί έως
το 2050 στους 460 εκατ. και όλα αυτά χωρίς να έχουν προστεθεί άτομα
ηλικίας 65+ (που θεωρούνται οι youngest old). Το πρόβλημα έχει
αποκτήσει ενδημικό πλέον χαρακτήρα εισχωρώντας σχεδόν σε όλα τα
σπίτια. Όλοι έχουμε κάποιον γνωστό ή κάποιον που έχει συγγενή ο
οποίος υποφέρει ή υπέφερε από ένα τέτοιο πρόβλημα. Γνωρίζουμε
επίσης την αλλαγή της καθημερινής ζωής των ατόμων που έπεσε το
βάρος της περίθαλψης ενός τέτοιου ασθενούς στο σπίτι. Αρκεί κάποιος
να γνωρίζει ότι μια βδομάδα παραμονής ενός ασθενούς στο κρεβάτι
ισοδυναμεί με απώλεια της μυϊκής δύναμης της τάξης του 40%. Χωρίς να
απαιτείται γνώση μαθηματικών για να καταλάβει τι θα συμβεί τα
επόμενα χρόνια αφού έχει τεκμηριωθεί ερευνητικά ότι το 20-30% των
θανάτων παγκοσμίως έχουν ως αίτιο ένα τέτοιο κάταγμα.
Άλλο ένα τεράστιο πρόβλημα είναι το κόστος του προβλήματος. Η
αύξηση της συχνότητας των καταγμάτων έχει τεράστιο αντίκτυπο στην
επιβάρυνση όλων των συστημάτων υγείας μέσω επεμβάσεων,
φαρμακευτικών αγωγών, νοσηλευτικής φροντίδας του ασθενούς
ακολουθούμενη από το πρόγραμμα αποκατάστασης. Πριν αναφέρουμε τα
οφέλη που έχει ένα πρόγραμμα άσκησης στους ηλικιωμένους, αξίζει να
αναφέρουμε ότι το κόστος του προγράμματος πρόληψης είναι πολύ
μικρότερο από την διαδικασία αποκατάστασης από ένα κάταγμα. Οπότε
βάση όλης της ιατρικής κοινότητας η πρόληψη πάντα κερδίζει. Μια
σειρά από ειδικές ασκήσεις ισορροπίας και δύναμης έχει αποδειχθεί ότι
προλαμβάνουν τις πτώσεις και βελτιώνουν την ισορροπία και την
αυτοπεποίθηση. Έρευνα έδειξε ότι άτομα από 65-90 ετών που κάνουν
πρόγραμμα σωματικής άσκησης για 3 μήνες υπό την επίβλεψη
φυσικοθεραπευτή, μπορούν να αναζωογονήσουν 20 έτη χαμένης
δύναμης!
Έχουμε φτάσει στο σημείο να γνωρίζουμε ερευνητικά και κλινικά
ότι οι πτώσεις μπορούν να προληφθούν με πολλούς τρόπους. Η
προώθηση της άσκησης σε όλες τις ηλικίες, η μείωση της καθιστικής
συμπεριφοράς (που σχετίζεται με την θνησιμότητα) είναι κάποιοι από
τους τρόπους.
Θα μας πείτε ναι αυτά τα ξέραμε τίποτα καινούριο θα μας πεις; Και
βρίσκομαι στη θέση να σας απαντήσω πως ένα εξατομικευμένο
πρόγραμμα άσκησης που θα ακολουθήσει κάποιος βάσει των αναγκών
του μπορεί να καθοριστεί από το φυσικοθεραπευτή του από μια κιόλας
συνάντηση. Το εξατομικευμένο πρόγραμμα του ασθενούς που βασίζεται
σε ασκήσεις ισορροπίας, ενδυνάμωσης και ασκήσεων με βάρος (αρκεί
και το βάρος του σώματος χωρίς να απαιτείται ειδικός εξοπλισμός)
μπορεί να οδηγήσει σε μείωση έως και 23% των πιθανών μελλοντικών
πτώσεων.
Επιπρόσθετα οι περισσότερες πτώσεις και τραυματισμοί από
πτώση συμβαίνουν στο σπίτι λόγω απώλειας ισορροπίας/ζάλη, γλίστρημα
και παραπάτημα σε πιθανά εμπόδια μέσα στο σπίτι . Έχει διαπιστωθεί ότι
η σχετικά απλή αξιολόγηση/βελτίωση της οικιακής ασφάλειας και οι
τροποποιήσεις στο σπίτι από εξιδεικευμένο φυσικοθεραπευτή αποτελούν
οικονομικά αποδοτική παρέμβαση πρόληψης των τραυματισμών από
πτώσεις όταν γίνονται.
Είναι καιρός το σωτήριο (ελπίζουμε!!) έτος 2023 να
προσαρμοστούμε στη νέα τάξη πραγμάτων αν κάποιος έως σήμερα δεν
γνώριζε. Για τους ηλικιωμένους που βλέπετε ότι υπάρχει πρόβλημα στην
κινητικότητα τους, στην ισορροπία τους στην αλλαγή του τρόπου ζωής
τους λόγω ανικανότητας επιστροφής τους στην προηγούμενη κατάσταση
ΑΣ ΜΗΝ ΠΕΡΙΜΕΝΕΤΕ ΠΛΕΟΝ ΕΩΣ ΟΤΟΥ ΣΥΜΒΕΙ! Το κάταγμα
μπορεί να προληφθεί και να μην ακολουθηθεί ο φαύλος κύκλος που
ειπώθηκε προηγουμένως. Ένας φυσικοθεραπευτής μπορεί και πάλι με
ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα στους ηλικιωμένους να σταματήσει τη
ροή του προβλήματος που θα έρθει.
Οι περισσότερες πτώσεις και τραυματισμοί από πτώση συμβαίνουν
στο σπίτι λόγω σε απώλεια ισορροπίας/ζάλη, γλίστρημα και
σκοντάφτωμα (Choi, Choi, et al., 2019) και έχει διαπιστωθεί ότι η
σχετικά απλή αξιολόγηση/βελτίωση της οικιακής ασφάλειας και οι
τροποποιήσεις στο σπίτι αποτελούν οικονομικά αποδοτική παρέμβαση
πρόληψης των τραυματισμών από πτώσεις.
Πριν αναφέρουμε τα οφέλη που έχει ένα πρόγραμμα άσκησης
στους ηλικιωμένους, αξίζει να αναφέρουμε ότι το κόστος του
προγράμματος πρόληψης είναι πολύ μικρότερο από την διαδικασία
αποκατάστασης από ένα κάταγμα. Οπότε βάση όλης της ιατρικής
κοινότητας η πρόληψη πάντα κερδίζει.
Στα βασικά οφέλη της άσκησης συγκαταλέγονται η πρόληψη:
- Καρδιαγγειακών παθήσεων
- Εγκεφαλικών παθήσεων
- Κατακλίσεων
- Εξάρτησης από τρίτους
- Παχυσαρκίας
- Και προφανώς Πτώσεων
Ο ηλικιωμένος μέσα από το πρόγραμμα θα:
- Βελτιώσει την μυϊκή και οστική του μάζα
- Την ποιότητα του ύπνου του
- Το ανοσοποιητικό του σύστημα
- Αλλά και την εγκεφαλική του λειτουργία και την μνήμη του
Μια σειρά από ειδικές ασκήσεις ισορροπίας και δύναμης έχει
αποδειχθεί ότι προλαμβάνουν τις πτώσεις και βελτιώνουν την ισορροπία
και την αυτοπεποίθηση. Έρευνα έδειξε ότι άτομα από 65-90 ετών που
κάνουν πρόγραμμα σωματικής άσκησης για 3 μήνες υπό την επίβλεψη
φυσικοθεραπευτή, μπορούν να αναζωογονήσουν 20 έτη χαμένης
δύναμης!
Φανταστείτε λοιπόν πόσο μπορεί να βοηθήσει η άσκηση τον
ηλικιωμένο. Βασικά μην το αφήσετε στην φαντασία σας. Αν έχετε
κάποιον γνωστό σας που είναι πιο μεγάλος ηλικιακά και δυσκολεύεται,
καλέστε έναν φυσικοθεραπευτή και δείτε το να συμβαίνει μπροστά σας.
Οι περισσότερες πτώσεις και οι επακόλουθοι τραυματισμοί μπορούν
να προληφθούν. Δεν είναι ποτέ πολύ αργά για να αποκτήσετε καλή
φυσική κατάσταση και να απολαύσετε την ζωή σας.
